Tuyệt đối không cho tàu cá hoạt động khai thác khi chưa đủ điều kiện theo quy định
Thực hiện nghiêm Chỉ thị số 32-CT/TW của Ban Bí thư về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác chống khai thác IUU và phát triển bền vững ngành thủy sản và các ý kiến chỉ đạo của Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Phó Thủ tướng Chính phủ - Trưởng ban chỉ đạo quốc gia về IUU và các văn bản khác có liên quan nhiệm vụ chống khai thác IUU. Thời gian qua, tỉnh Quảng Ninh đã kịp thời ban hành các văn bản chỉ đạo, thực hiện các giải pháp về phát triển khai thác thủy sản hiệu quả, bền vững, phòng, chống khai thác IUU phù hợp với điều kiện thực tế của Tỉnh và những khuyến nghị của Ủy ban châu Âu (EC).
Chỉ đạo các Sở, ngành, địa phương tiếp tục ra quân tổng truy quyết xử lý dứt điểm tàu cá vi phạm khai thác IUU, trong đó yêu cầu xử lý dứt điểm các tồn tại hạn chế được Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ ra, cụ thể: Thành lập tổ công tác rà soát, xác minh, hướng dẫn các chủ tàu cá hoàn thiện các thủ tục hồ sơ và xử lý dứt điểm việc đăng ký, đăng kiểm, cấp giấy phép đối với tàu cá chưa cấp phép khai thác và tàu cá chưa đăng kiểm; kiểm tra, giám sát chặt chẽ toàn bộ tàu cá xuất, nhập tại các bến, cảng, khu neo đậu, tuyệt đối không cho tàu cá hoạt động khai thác khi chưa đủ điều kiện theo quy định.
Tập trung lực lượng điều tra, xác minh và xử lý nghiêm theo quy định đối với tàu cá mất kết nối thiét bị giám sát hành trình (VMS); chủ động triển khai các biện pháp nghiệp vụ theo dõi, nắm tình hình và giám sát chặt chẽ từng tàu cá, ngư dân; kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm khắc ngay từ trong bờ và trên biển các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, đối tượng môi giới, móc nối, không để phát sinh tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài,..
Đến thời điểm hiện tại tỉnh Quảng Ninh đã từng bước khắc phục một cách hiệu quả các tồn tại hạn chế. Theo đó, tính đến cuối tháng 10 năm 2025, toàn tỉnh có 4.091 tàu cá từ 06 mét trở lên đã đăng ký và cập nhật 100% trên hệ thống cơ sở dữ liệu nghề cá quốc gia (VNfishbase). Trong đó, tỷ lệ tàu cá được cấp giấy phép khai thác thủy sản đạt 100%; tỷ lệ đăng kiểm còn hạn đạt trên 98%; tổ chức cập nhật dữ liệu thông tin căn cước công dân được 4.091/4.091 chủ tàu cá lên hệ thông VNfishbase, đạt tỷ lệ 100%. Toàn Tỉnh có 272/272 tàu cá có chiều dài từ 15 mét trở lên hoạt động khai thác thuỷ sản, đã lắp đặt thiết bị VMS, đạt tỷ lệ 100%; xác minh, xử lý tàu cá mất kết nối thiết bị VMS trên biển đạt tỷ lệ 100%.
Từ đầu năm 2025 đến nay, cơ quan chức năng của tỉnh thực hiện thủ tục giám sát sản lượng thủy sản bốc dỡ qua cảng cho 1.153 tàu cá/2.903 lượt tàu cá cập, rời qua hệ thống phần mềm truy xuất nguồn gốc thủy sản điện tử (eCDT), giám sát 2.830 tấn thủy sản các loại bốc dỡ qua. Các địa phương trong tỉnh tiếp tục kê khai, thống kê kiểm soát sản lượng; đồng thời, phát hiện, xử lý 490 vụ vi phạm, thu phạt nộp ngân sách nhà nước trên 6,78 tỷ đồng, trong đó lập hồ sơ xử phạt vi phạm hành chính 21 trường hợp mất kết nối thiết bị VMS, thu phạt 650 triệu đồng.
Thực hiện hỗ trợ chuyển đổi, đào tạo nghề cho lao động khai thác kém hiệu quả, gây nguy hại nông lâm thủy sản và môi trường, đặc biệt lao động khai thác thủy sản bằng nghề cấm, ngư cụ cấm, tàu nhỏ ven bờ sang nghề có tính chọn lọc, khai thác xa bờ hoặc sang nuôi trồng thủy sản theo chính sách nâng cấp tàu, chuyển đổi nghề cho ngư dân; nâng cấp, cải hoán tàu cá hoạt động vùng ven bờ sang vùng lộng, vùng khơi theo kế hoạch của UBND Tỉnh về chuyển đổi nghề, nâng cấp tàu cá công suất nhỏ hoạt động khu vực ven bờ trên địa bàn tỉnh.
Ngoài ra, công tác tuyên truyền, phổ biến pháp luật về thủy sản và chống khai thác IUU được triển khai sâu rộng, giúp nâng cao nhận thức của ngư dân. Nhiều chủ tàu, thuyền trưởng đã chủ động chấp hành quy định, không còn tình trạng tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài.
Kiên quyết khắc phục, xử lý tàu cá vi phạm, có nguy cơ vi phạm khai thác IUU
Mặc dù đạt nhiều kết quả, cuộc chiến chống khai thác IUU vẫn còn nhiều khó khăn. Tỉnh Quảng Ninh nhận thức rõ việc thực hiện hiệu quả các giải pháp chống khai thác IUU, bảo vệ nguồn lợi thủy sản là quan trọng, cấp bách có ý nghĩa trước mắt và lâu dài cho phát triển ngành thủy sản bền vững. Vì vậy, trong thời gian tới, tỉnh Quảng Ninh tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, vận động, theo dõi quản lý chặt chẽ hoạt động của toàn bộ tàu cá tại cộng đồng, cảng cá và trên các vùng biển, hoạt động chế biến, kinh doanh thủy sản; thực hiện các biện pháp, giải pháp đẩy mạnh chuyển trạng thái từ khai thác xa bờ sang đẩy mạnh nuôi biển, phát triển du lịch sinh thái, dịch vụ hậu cần nghề cá, tạo sinh kế, chuyển đổi nghề, tạo việc làm góp phần bảo vệ nguồn lợi, môi trương và chủ quyền biển đảo, hỗ trợ xúc tiến thương mại, kết nối tiêu thụ thủy sản hợp pháp, bền vững. Thường xuyên đôn đốc, kiểm tra, xử lý trách nhiệm các tổ chức, cá nhân không hoàn thành chức trách, nhiệm vụ được giao trong thực thi công vụ, đùn đẩy, né tránh, chậm trễ trong việc xử lý các hành vi vi phạm khai thác IUU nghiêm trọng, ảnh hưởng đến nỗ lực chung gỡ cảnh báo “Thẻ vàng” của EC.
Cùng với đó, nắm chắc tình hình thực hiện kiểm soát, nắm rõ vị trí neo đậu từng tàu cá không đủ điều kiện tham gia hoạt động khai thác thủy sản trên địa bàn như: chưa đăng ký, chưa đăng kiểm, chưa cấp phép, chưa đánh dấu tàu cá, chưa lắp thiết bị VMS,... đảm bảo đồng bộ về số liệu, thông tin từ địa phương đến các sở, ngành; triển khai các biện pháp nghiệp vụ theo dõi, giám sát chặt chẽ từng tàu cá, ngư dân và kịp thời ngăn chặn, xử lý nghiêm khắc ngay từ trong bờ và trên biển các hành vi vi phạm khai thác bất hợp pháp ở vùng biển nước ngoài, đối tượng môi giới, móc nối, không để phát sinh tàu cá vi phạm vùng biển nước ngoài. Lập danh sách các tàu cá không đủ điều kiện hoạt động theo từng xã, thôn và áp dụng các biện pháp quản lý để đảm bảo các tàu cá này không thể tham gia hoạt động khai thác.
Tập trung củng cố hồ sơ và xử lý các vi phạm quy định pháp luật về chống khai thác IUU từ năm 2024 đến nay (nếu có) đối với các hành vi như: mất kết nối thiết bị VMS, vượt ranh giới khai thác trên biển, vi phạm vùng biển nước ngoài, không đăng ký, đăng kiểm, hoạt động sai vùng,.. kể cả trường hợp chủ tàu, thuyền trưởng không có mặt tại nơi cư trú; đồng thời đưa ra truy tố, xét xử các vụ việc theo quy định để tạo sự răn đe, giáo dục trong cộng đồng cư dân ven biển.
Ngoài ra, sắp xếp khu vực neo đậu cho tàu cá tại vùng nước cảng cá, khu neo đậu tránh trú bão hoặc khu vực được phép neo đậu khoa học, hợp lý để đảm bảo neo đậu tập trung an toàn, dễ quản lý; kịp thời áp dụng các biện pháp nghiệp vụ kịp thời ngăn chặn, xử lý ngay từ trong bờ và trên biển đối với ngư dân, tàu cá có dấu hiệu vi phạm khai thác IUU. Tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, phổ biến quy định pháp luật thủy sản, các chỉ đạo của Trung ương và của Tỉnh về chống khai thác IUU; nghiên cứu xây dựng chính sách chuyển đổi nghề cho ngư dân từ khai thác sang nuôi trồng thủy sản trên địa bàn tỉnh đảm bảo phù hợp với điều kiện, thực tế tại địa phương.
Với những nỗ lực quyết liệt, Quảng Ninh đang từng bước củng cố kết quả chống khai thác IUU, khẳng định quyết tâm cùng cả nước gỡ “Thẻ vàng” của EC, hướng tới xây dựng ngành thủy sản phát triển hiện đại, có trách nhiệm và bền vững.
Thanh Thủy